Skip to main content

Twee herinneringen uit mijn jeugd kwamen boven bij het nadenken over deze nieuwe blog. De eerste betrof de schilders, die het huis van mijn ouders kwamen schilderen. In hun lunchpauze aten ze enorme stapels van wel acht boterhammen. Tussendoor aten ze niets, ze hadden veel energie en ze waren gespierd en slank.

De andere herinnering betrof het bezoek aan mijn oom en tante. Er was daar niet veel te beleven, maar een aantrekkelijk deel van het bezoek bestond uit de twee drop-griotten, die mijn oom opdiepte uit een klein zilveren doosje, waarin precies acht dropjes pasten. Hoewel we weinig zin hadden om oom en tante te bezoeken, keken wij een dag van tevoren al uit naar de twee dropjes.

Laten we een kijken wat het verschil is tussen voeding en snoep. Voeding betekent dat we het dagelijks eten, dat het niet alleen een belangrijke bron van calorieën is, maar ons ook moet voeden. Voeden betekent, dat er voedingsstoffen in zitten die we nodig hebben om ons lichaam in stand te houden. Zoals eiwitten, vitaminen, mineralen, sporenelementen, etc. Deze stoffen hebben we nodig om spieren en hormonen aan te kunnen maken en om onze organen in stand te houden. Snoep is iets dat lekker is, wat vaak alleen een bron van smaakstoffen en calorieën is, maar wat ons niet voedt.

De tijden zijn veranderd: wat vroeger snoep was, is nu voeding geworden. Dit valt me vooral op bij kinderen. Hoeveel kinderen gaan niet naar school met koeken (een witmeel product met suiker, smaakstoffen maar weinig voedingsstoffen, wat ook nog grappige oortjes heeft) en ranja (suiker, kleurstoffen en smaakstoffen). De vraag is of ze van deze “snoep” nog ècht zo genieten, als wij vroeger van die karige twee griotjes.

Kijk eens wat er gebeurt als je een zak chips opent of een doos bonbons. Welke chips of bonbons proef je nu echt? Van welke geniet je echt? Meestal geniet je bij de eerste het meeste en is de tweede ook nog lekker. De volgende chips of bonbons eet je bijna automatisch, omdat je je dan weer richt op waar je mee bezig was. Dat kan TV kijken of autorijden zijn. Als je aandacht bij het TV-programma is, proef je de chips niet. Dat is denk ik ook de reden, dat de chips zo sterk van smaak zijn: veel zout, vet en paprika- of bolognese kruiden.

Je kunt je afvragen of we de verbinding met echte voeding verloren zijn. Proeven we nog wel de kwaliteit van het eten? Of, kiezen we meer voor kwantiteit, grote porties, dan voor kwaliteit? Morgan Spurlock liet dit goed zien in de documentaire over fastfood: “Supersize me”.

Ik heb in mijn praktijk gemerkt, dat sommige mensen al gaan afvallen en gezonder worden als ze zich bij iedere hap afvragen of ze wel proeven wat ze eten en of ze er van genieten. Je zou dit “mindful eten” kunnen noemen.

Wat ook veranderd is, in vergelijking met de bovengenoemde schilders die drie keer per dag aten en verder op de ladder stonden, is dat we zijn gaan “grazen”. Meerdere malen per dag tussendoortjes eten en vaak onvoldoende eten bij de maaltijden. Uit een interessante studie van de Universiteit van South Carolina, blijkt dat Amerikaanse kinderen 27% van hun calorieën binnenkrijgen in de vorm van snacks, zoals chips en snoep en dat gemiddeld drie keer per dag. De grootste toename van calorieën kwam uit hartige snacks, snoep, desserts en zoete dranken. Deze studie, de Chapel Hill studie, suggereert dat kinderen tegenwoordig eigenlijk de gehele dag eten.

Het moeilijke van deze “snack, snoep en sap” (of frisdrank) eetcultuur is, dat onze smaak veranderd is in de richting van een oppervlakkiger, zoete of vette smaak voorkeur. Hoe meer snoep, snacks en zoete dranken, hoe minder trek je hebt in wat gezond is. Groenten zijn vaak bitter en zijn dus eerder een probleem bij het avondeten als je geen honger hebt, wat natuurlijk het geval is door het snacken tussendoor.

Het bleek, dat kinderen die borstvoeding gehad hadden beter groenten aten, dan kinderen die alleen flesvoeding gehad hadden. Flesvoeding is immers altijd wat zoet, terwijl de smaak van de borstvoeding wisselt afhankelijk van wat de moeder gegeten heeft. Heeft ze bittere groenten gegeten, zoals andijvie of Brussels lof, is de borstvoeding ook bitterder. Kinderen raken op deze manier dan eerder gewend aan groenten.

De Amerikaanse endocrinoloog Sonia Caprio (Yale Medical Group) – die deze studie heeft besproken – zegt dat obesitas bij kinderen een toenemend probleem wordt en kan leiden tot diabetes, hart- en vaatziekten en hoge bloeddruk. Maar het is een vermijdbaar probleem dat nog kan worden omgekeerd.

Ik denk wel eens in een weemoedige, romantische bui, dat het beter zou zijn, als we zouden eten zoals in de zestiger jaren aan de Middellandse Zee. Veel fruit, groenten, rijst, olie, knoflook, water drinken en af en toe een glas rode wijn (de Merlot-druif en zou de bloedvaten beschermen). In de zestiger jaren waren er nog niet zoveel voedsel toevoegingen als nu. Veel minder kleurstoffen, smaakstoffen, emulgatoren, etc.

Maar wat kunnen we nu zelf doen, voor onszelf en onze kinderen?

  • Om te beginnen het aantal eetmomenten op een dag verminderen. Dit heeft als voordeel, dat zowel wij als onze kinderen weer trek hebben bij de maaltijd en wat gezond voor ons is, namelijk de bittere groenten, weer gaan eten. Hierdoor krijgen we meer gezonde voedingsstoffen binnen, wat we niet binnenkrijgen met de lege calorieën (alleen vet, suiker, smaakstoffen, etc.) van de snacks, de snoep en de zoete dranken. We eten gezonder en we worden minder dik.
  • Van snoep, snacks en limonade (zelfs vruchtensappen) kunnen we weer een traktatie maken. Iets bijzonders, waar je naar uitkijkt en waarvan je kunt genieten.
  • Gaan oefenen met het principe, dat we alles mogen eten en drinken zolang het aan twee voorwaarden voldoet:
  • Ik moet ervan genieten
  • Ik moet het proeven.

Door René Slot, arts en directeur Paracelsus Medisch Centrum

Bronnen:
http://content.healthaffairs.org/content/29/3/398.full
http://www.yalemedicalgroup.org/caprio_042810
http://nl.wikipedia.org/wiki/Morgan_Spurlock%20%20